Tiêu chảy là gì? Nguyên nhân, triệu chứng-điều trị

Tiêu chảy là đi ngoài phân lỏng hoặc có nước. Tiêu chảy có thể xảy ra vì nhiều lý do và thường tự hết sau một đến ba ngày.

Tùy thuộc vào từng loại tiêu chảy mà nguyên nhân gây bệnh có thể khác nhau. Hầu hết bệnh tiêu chảy sẽ tự khỏi trong vòng 4 ngày và không cần thiết phải tìm ra nguyên nhân.

1. Tiêu chảy cấp và dai dẳng

Các nguyên nhân phổ biến nhất của bệnh tiêu chảy cấp tính và kéo dài là nhiễm trùng, tiêu chảy đồ ăn và tác dụng phụ của thuốc.

1.1. Nhiễm trùng

Ba loại nhiễm trùng gây tiêu chảy bao gồm

• Nhiễm virus: Có 2 loại virus gây tiêu chảy phổ biến nhất là norovirus và rotavirus. Bên cạnh đó bệnh viêm dạ dày ruột do virus cũng là nguyên nhân phổ biến gây tiêu chảy cấp.

• Nhiễm khuẩn: Một số loại vi khuẩn có thể xâm nhập vào cơ thể qua thức ăn hoặc nước bị ô nhiễm và gây tiêu chảy. Các vi khuẩn như Campylobacter, Escherichia coli (E. coli), Salmonella và Shigella.

• Nhiễm ký sinh trùng: Cryptosporidium enteritis, Entamoeba histolytica và Giardia lamblia. Ký sinh trùng có thể xâm nhập vào cơ thể qua thức ăn hoặc nước uống và cư trú trong đường tiêu hóa.

1.2. Tiêu chảy do thức ăn lạ

Bệnh tiêu chảy do ăn phải thức ăn hoặc nước uống bị nhiễm vi khuẩn, virus hoặc ký sinh trùng. Tiêu chảy thường là cấp tính. Tuy nhiên, một số ký sinh trùng gây tiêu chảy kéo dài hơn.

Tiêu chảy do ăn phải thức ăn hoặc nước uống bị nhiễm vi khuẩn, virus…

1.3. Tác dụng phụ của thuốc

Nhiều loại thuốc có thể gây tiêu chảy. Các loại thuốc như kháng sinh, thuốc kháng acid có chứa magiê và các loại thuốc dùng để điều trị ung thư có thể gây tiêu chảy.

2. Tiêu chảy mãn tính

• Nhiễm trùng: Người bệnh có thể gặp vấn đề khi tiêu hóa carbohydrate sau khi bị nhiễm trùng, carbohydrate như đường sữa hoặc protein trong thực phẩm như sữa bò, các sản phẩm từ sữa hoặc đậu nành.

• Dị ứng và không dung nạp thức ăn, đồ uống.

• Không dung nạp Lactose là một tình trạng phổ biến có thể gây tiêu chảy sau khi ăn thực phẩm hoặc uống chất lỏng có chứa sữa hoặc các sản phẩm từ sữa.

• Không dung nạp fructose: một loại đường có trong trái cây, nước ép trái cây và mật ong có thể gây ra tiêu chảy mạn tính.

3. Các vấn đề về đường tiêu hóa

• Bệnh celiac

• Bệnh Crohn

• Hội chứng ruột kích thích và các rối loạn chức năng đường tiêu hóa khác

• Một số loại vi sinh vật đường ruột phát triển quá mức

• Viêm loét đại tràng

• Phẫu thuật bụng

• Có thể bị tiêu chảy mãn tính sau khi phẫu thuật vùng bụng. Phẫu thuật bụng là phẫu thuật ruột thừa, túi mật, ruột già, gan tuyến tụy, ruột non, lá lách hoặc dạ dày.

4. Sử dụng thuốc lâu dài

Thuốc phải uống dài ngày có thể gây tiêu chảy mãn tính. Một số loại thuốc, chẳng hạn như thuốc kháng sinh, có thể thay đổi hệ vi khuẩn đường ruột bình thường và làm tăng khả năng bị nhiễm Clostridioides difficile gây ra tiêu chảy mạn tính.

• Bụng chuột rút

• Đau bụng

• Đầy hơi

• Buồn nôn

• Cần đi vệ sinh gấp

• Sốt

• Phân có máu

• Cơ thể bị mất nước

• Rò rỉ phân và không tự chủ được cơn rặn

Mất nước là một tác dụng phụ nghiêm trọng của bệnh tiêu chảy. Các triệu chứng bao gồm:

• Cảm thấy khát nước

• Không đi tiểu thường xuyên

• Bị khô da cũng như khô miệng và khô mũi (màng nhầy)

• Cảm thấy rất mệt mỏi

• Cảm giác có thể bất tỉnh hoặc ngất xỉu (choáng váng)

• Nhức đầu

• Nhịp tim nhanh

Khi tiêu chảy kéo dài trong thời gian dài (vài tuần), căn cứ vào nguyên nhân để điều trị lựa chọn điều trị phù hợp.

• Thuốc kháng sinh: có thể kê đơn thuốc kháng sinh hoặc thuốc khác để điều trị nhiễm trùng hoặc ký sinh trùng gây ra tiêu chảy.

• Thuốc cho một tình trạng cụ thể: Tiêu chảy có thể là dấu hiệu của một số tình trạng y tế khác, bao gồm hội chứng ruột kích thích, bệnh viêm ruột như bệnh Crohn và viêm loét đại tràng, viêm đại tràng vi thể hoặc vi khuẩn phát triển quá mức.

• Men vi sinh: Nhóm vi khuẩn tốt, men vi sinh đôi khi được sử dụng để thiết lập lại quần xã sinh vật khỏe mạnh để chống tiêu chảy.

Sử dụng men vi sinh để thiết lập lại quần thể sinh vật đường ruột có lợi để chống tiêu chảy

• Tránh nhiễm trùng bằng thói quen vệ sinh tốt: Rửa tay bằng xà phòng với nước sau khi đi vệ sinh, cũng như nấu ăn, xử lý và ăn uống, là một cách quan trọng để ngăn ngừa tiêu chảy. Rửa tay thật kỹ có thể giúp chính bản thân và những người xung quanh khỏe mạnh.

• Rửa tay thường xuyên: Trước và sau khi chế biến thức ăn. Rửa tay sau khi xử lý thịt chưa nấu chín, đi vệ sinh, thay tã, hắt hơi, ho và xì mũi. Tạo bọt với xà phòng trong ít nhất 20 giây: Sau khi cho xà phòng lên tay, chà hai tay vào nhau trong ít nhất 20 giây. Sử dụng chất khử trùng tay khi không thể rửa tay: Sử dụng chất khử trùng tay chứa cồn khi không thể đến bồn rửa tay. Thoa chất khử trùng tay như cách thoa kem dưỡng da tay, đảm bảo bôi lên cả mặt trước và mặt sau của cả hai tay. Sử dụng sản phẩm có chứa ít nhất 60% cồn.

Rửa tay bằng xà phòng với nước sau khi đi vệ sinh, trước khi nấu ăn, ăn uống

• Tiêm phòng: Virus rota, một trong những nguyên nhân gây bệnh tiêu chảy, có thể được ngăn ngừa bằng vắc xin. Điều này được trao cho trẻ sơ sinh trong một số giai đoạn trong năm đầu tiên của cuộc đời.

• Bảo quản thực phẩm đúng cách: Bằng cách bảo quản thực phẩm ở nhiệt độ thích hợp, không ăn những thứ đã ôi thiu, nấu thức ăn ở nhiệt độ được khuyến nghị và xử lý tất cả các loại thực phẩm một cách an toàn, có thể ngăn ngừa bệnh tiêu chảy