Sỏi bàng quang là gì? Nguyên nhân, triệu chứng-điều trị

Sỏi bàng quang hình thành khi các khoáng chất trong nước tiểu kết tinh và kết tụ lại với nhau trong bàng quang. Sỏi bàng quang thường phát triển khi một ít nước tiểu đọng lại trong bàng quang sau khi đi tiểu. Sỏi bàng quang có thể dẫn đến nhiễm trùng đường tiết niệu nếu không được loại bỏ hoặc điều trị một cách phù hợp.

Khoáng chất trong nước tiểu kết tinh và kết tụ lại với nhau hình thành sỏi trong bàng quang

Bất cứ ai cũng có thể bị sỏi bàng quang, nhưng đàn ông trên 50 tuổi có nhiều khả năng bị sỏi hơn. Khoảng một nửa số nam giới trên 50 tuổi mắc chứng tăng sản tuyến tiền liệt lành tính/u xơ tiền liệt tuyến. U xơ tiền liệt tuyến làm cho tuyến tiền liệt (cơ quan nằm bên dưới bàng quang ở nam giới) to ra gây khó khăn cho việc dẫn lưu bàng quang.

Sỏi có thể hình thành khi nước tiểu nằm trong bàng quang quá lâu. Những người bị tổn thương thần kinh như chấn thương tủy sống ảnh hưởng đến bàng quang có nhiều khả năng bị sỏi bàng quang hơn. Ngoài ra, những người đã trải qua các loại phẫu thuật cụ thể trên bàng quang (như mở rộng bàng quang bằng ruột) cũng có nguy cơ bị sỏi bàng quang.

Sỏi bàng quang hình thành khi nước tiểu nằm trong bàng quang quá lâu. Khi nước tiểu ở trong bàng quang quá lâu sẽ bị cô đặc. Khoáng chất trong nước tiểu cứng lại và hình thành các tinh thể kết tụ lại với nhau. Quá trình này xảy ra khi không thể làm rỗng hoàn toàn bàng quang.

Một số yếu tố nguy cơ và nguyên nhân tăng dẫn tới hình thành sỏi bàng quang

1. Phẫu thuật tạo nâng bàng quang

Trong thủ thuật nâng bàng quang, bác sĩ sử dụng mô từ ruột để làm cho bàng quang lớn hơn và cải thiện cách thức hoạt động của bàng quang. Đôi khi quy trình này có thể khiến nước tiểu đọng lại trong bàng quang.

2. Túi thừa bàng quang

Túi thừa trong bàng quang khiến bàng quang khó làm rỗng hoàn toàn. Tình trạng này có thể xảy ra khi mới sinh hoặc nó có thể phát triển sau này trong cuộc đời do bệnh tật hoặc phì đại tuyến tiền liệt.

3. Mất nước

Nước làm loãng các khoáng chất trong nước tiểu và đẩy bàng quang ra ngoài. Mất nước (không uống đủ nước) có thể dẫn đến sỏi bàng quang vì khoáng chất tích tụ trong nước tiểu cô đặc.

4. Phì đại tuyến tiền liệt

Tuyến tiền liệt có thể to hơn khi nam giới già đi, gây áp lực lên niệu đạo (ống dẫn nước tiểu từ thận đến bàng quang). Áp lực tăng thêm có thể gây khó khăn cho việc làm rỗng hoàn toàn bàng quang.

5. Sa bàng quang

Một số phụ nữ phát triển tình trạng gọi là sa bàng quang vào âm đạo sau khi sinh con. Các thành của bàng quang bị suy yếu rơi vào âm đạo và chặn dòng chảy của nước tiểu.

6. Sỏi thận

Sỏi bàng quang cũng tương tự như sỏi thận. Đôi khi sỏi thận có thể di chuyển từ thận vào bàng quang. Thông thường, nếu sỏi có thể đi vào bàng quang, nó có thể dễ dàng được bài tiết ra ngoài bàng quang. Rất hiếm khi, ở những bệnh nhân gặp khó khăn khi đi tiểu, sỏi có thể bị mắc kẹt và lớn hơn bên trong bàng quang, gây đau và khó tiểu.

7. Bàng quang do thần kinh

Tổn thương thần kinh do chấn thương tủy sống, đột quỵ, bệnh tật khác hoặc bất thường bẩm sinh (như tật nứt đốt sống) có thể ảnh hưởng đến hoạt động của bàng quang. Những người bị bàng quang thần kinh thường cần một ống thông (ống mỏng, linh hoạt) để dẫn lưu bàng quang. Đôi khi ống thông không thể thoát hết nước tiểu.

8. Thiết bị y tế

Bệnh nhân có thiết bị trong bàng quang, như ống thông, có thể phát triển sỏi bàng quang từ các tinh thể hình thành trên thiết bị. Điều này thường xảy ra nếu thiết bị đã ở trong cơ thể lâu hơn khoảng thời gian khuyến nghị.

Trong một số trường hợp, sỏi bàng quang có thể theo nước tiểu đi ra ngoài cơ thể mà không gây ra bất kỳ triệu chứng nào. Trong một số trường hợp khác khi kích thước sỏi bàng quang quá lớn, nó có thể gây đau dữ dội, chảy máu và khó đi tiểu. Một số triệu chứng khi bị sỏi bàng quang:

• Thay đổi màu nước tiểu: có thể thấy nước tiểu đục hoặc sẫm màu, hoặc có thể thấy máu trong nước tiểu.

• Thường xuyên phải đi tiểu: có thể cảm thấy luôn cần đi tiểu, ngay cả khi vừa mới đi.

• Đau: Với sỏi bàng quang, thường cảm thấy đau hoặc nóng rát khi đi tiểu, cũng có thể cảm thấy đau thường xuyên ở phần dưới của bụng. Đôi khi có cảm giác đau ở dương vật hoặc tinh hoàn.

Cảm thấy đau hoặc nóng rát khi đi tiểu và đau thường xuyên ở phần bụng dưới

• Tiểu ngắt quãng: Có thể gặp khó khăn khi bắt đầu dòng chảy của nước tiểu, ngay cả khi thực sự phải đi.

• Nhiễm trùng đường tiết niệu: Nếu không được điều trị kịp thời hoặc lấy ra kịp thời sỏi bàng quang làm tắc đường tiểu gây ra nhiễm trùng tiết niệu do tích tụ các chất thải quá lâu trong cơ thể. Nhiễm trùng đường tiết niệu gây ra đi tiểu thường xuyên, đau đớn cũng như nước tiểu đục, có mùi.

Bác sĩ kiểm tra và hỏi về các triệu chứng. Để chẩn đoán sỏi bàng quang, bác sĩ có thể yêu cầu:

• Xét nghiệm nước tiểu: tìm dấu hiệu nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc máu.

• Xét nghiệm hình ảnh: Chụp cắt lớp vi tính (CT), chụp X-quang và siêu âm cho phép nhìn thấy hình ảnh rõ ràng về bàng quang. Các xét nghiệm này cho thấy kích thước, hình dạng và vị trí của sỏi bàng quang.

• Soi bàng quang: Trong thủ thuật này, sử dụng một ống soi nhỏ để nhìn vào bên trong bàng quang và kiểm tra sỏi.

• Cystolitholapaxy: Trong quá trình cystolitholapaxy, sử dụng một ống soi để quan sát sỏi trong bàng quang và sau đó phá vỡ sỏi bàng quang thành những mảnh nhỏ bằng cách sử dụng tia laser hoặc siêu âm (sóng âm thanh tần số cao). Các mảnh sau đó được lấy ra khỏi bàng quang.

Nếu sỏi có kích thước lớn cần phẫu thuật mở để lấy ra

• Phẫu thuật: Nếu sỏi quá lớn, có thể cần phẫu thuật mở để loại bỏ chúng, rạch một đường ở bụng và lấy sỏi ra.