Viêm mũi dị ứng là gì? Nguyên nhân, triệu chứng-điều trị

Viêm mũi dị ứng là một phản ứng dị ứng gây ra các triệu chứng giống như cảm lạnh bao gồm hắt hơi, nghẹt mũi, ngứa mũi và đau họng. Viêm mũi dị ứng là do phản ứng dị ứng với một chất vô hại trong nhà hoặc ngoài trời mà cơ thể xác định là có hại (chất gây dị ứng). Các chất gây dị ứng phổ biến có thể gây ra các triệu chứng viêm mũi dị ứng bao gồm phấn hoa, vẩy da thú cưng, nấm mốc và côn trùng có thể dẫn đến các triệu chứng viêm mũi dị ứng.

Bên cạnh việc khiến cho người bệnh khổ sở, viêm mũi dị ứng có thể ảnh hưởng đến hiệu quả công việc hoặc trường học và nói chung có thể cản trở cuộc sống của người bệnh.

Khi bị viêm mũi dị ứng, hệ thống miễn dịch xác định một chất vô hại trong không khí là có hại – những chất này được coi là những chất gây dị ứng. Hệ thống miễn dịch là cách cơ thể tự bảo vệ mình, vì vậy nó tạo ra các kháng thể immunoglobulin E (IgE) để bảo vệ chống lại chất gây dị ứng này. Lần tới khi bạn tiếp xúc với chất gây dị ứng, các kháng thể này sẽ báo hiệu cho hệ thống miễn dịch giải phóng các hóa chất như histamine vào máu. Điều này gây ra phản ứng dẫn đến các triệu chứng của bệnh viêm mũi dị ứng.

Các dấu hiệu và triệu chứng viêm mũi dị ứng có thể xảy ra quanh năm hoặc có thể bắt đầu hoặc trầm trọng hơn vào một thời điểm cụ thể trong năm (theo mùa). Các tác nhân gây viêm mũi dị ứng bao gồm:

Hệ thống miễn dịch xác định một chất vô hại là có hại trong bệnh viêm mũi dị ứng

• Phấn hoa của cây cỏ, phổ biến vào mùa xuân và mùa hè

• Mạt bụi và phân gián có quanh năm

• Vảy nến từ vật nuôi, có thể gây khó chịu quanh năm nhưng có thể gây ra các triệu chứng tồi tệ hơn vào mùa đông,

• Bào tử từ các loại nấm và mốc trong nhà và ngoài trời, có thể xuất hiện theo mùa và quanh năm

Người bị viêm mũi dị ứng sau khi tiếp xúc với các chất gây dị ứng thường sẽ cảm thấy một hoặc nhiều triệu chứng sau đây:

• Hắt hơi

Hắt hơi, sổ mũi là triệu chứng phổ biến nhất trong viêm mũi dị ứng

• Sổ mũi

• Nghẹt mũi

• Mũi ngứa

• Ho

• Đau hoặc ngứa cổ họng

• Ngứa mắt

• Chảy nước mắt

• Quầng thâm dưới mắt

• Đau đầu thường xuyên

• Các triệu chứng kiểu chàm, chẳng hạn như da cực kỳ khô, ngứa có thể phồng rộp và chảy nước

• Phát ban

• Mệt mỏi quá mức

Các triệu chứng như đau đầu tái phát và mệt mỏi, sẽ xuất hiện sau khi tiếp xúc lâu và tái phát các triệu chứng khi với chất gây dị ứng. Lưu ý sốt không phải là triệu chứng của viêm mũi dị ứng.

Một số người hiếm khi gặp các triệu chứng. Điều này có thể xảy ra khi tiếp xúc với chất gây dị ứng với số lượng lớn. Những người khác trải qua các triệu chứng quanh năm.

1.   Mục tiêu và nguyên tắc điều trị

• Mục tiêu: Cải thiện chất lượng cuộc sống, giảm nhanh triệu chứng và ngăn ngừa tái phát

• Nguyên tắc: Phân loại đúng mức độ bệnh, tránh tiếp xúc với dị nguyên, kiểm tra các bệnh đi kèm, lựa chọn thuốc điều trị phù hợp

2.   Điều trị bằng thuốc

2.1. Thuốc kháng histamin

Có thể dùng thuốc kháng histamin để điều trị dị ứng: ngăn cơ thể tạo ra histamine.

Một số loại thuốc kháng histamine không kê đơn (OTC) phổ biến bao gồm: fexofenadine, diphenhydramine, desloratadine, loratadin, levocetirizine, cetirizin

2.2. Thuốc thông mũi, co mạch

Sử dụng thuốc thông mũi, co mạch trong một thời gian ngắn, thường không quá ba ngày, để giảm nghẹt mũi và áp lực xoang.

Một số loại thuốc thông mũi bao gồm: oxymetazoline, pseudoephedrin, phenylephrine, cetirizin với pseudoephedrin.

Nếu bạn có nhịp tim bất thường, bệnh tim, tiền sử đột quỵ, lo lắng, rối loạn giấc ngủ, huyết áp cao hoặc các vấn đề về bàng quang, cần hỏi ý kiến dược sĩ hoặc bác sĩ trước khi sử dụng thuốc các loại thuốc này.

2.3. Thuốc nhỏ mắt và thuốc xịt mũi

Giúp giảm các triệu chứng liên quan đến viêm mũi dị ứng như một cách hữu ích, lâu dài để kiểm soát các triệu chứng dị ứng. 

Corticosteroid: mometasone, fluticasone, budesonide giúp giảm viêm và đáp ứng miễn dịch.

2.4. Một số loại thuốc khác

• Thuốc kháng leucotriene: montekulast

• Thuốc bảo vệ dưỡng bào: cromolyn

• Thuốc kháng cholinergic: Ipratropium

2.5. Liệu pháp miễn dịch

Những mũi tiêm này làm giảm phản ứng miễn dịch của bạn đối với các chất gây dị ứng cụ thể theo thời gian. 

2.6. Một số cách điều trị khác

Sử dụng nước muối xịt mũi hoặc dung dịch để rửa sạch bên trong mũi.

Không có cách nào để ngăn ngừa bệnh viêm mũi dị ứng, nhưng thay đổi lối sống có thể giúp chung sống với bệnh dị ứng. Có thể giảm các triệu chứng viêm mũi dị ứng bằng cách tránh các chất kích thích càng nhiều càng tốt.

Để làm giảm các triệu chứng của bệnh viêm mũi dị ứng, người bệnh nên:

• Đóng cửa sổ trong nhà và xe hơi vào mùa xuân, mùa hè và đầu mùa thu khi số lượng phấn hoa cao hơn.

• Bao bọc gối, nệm và lò xo hộp bằng vải phủ chống mạt bụi.

• Giữ vật nuôi tránh xa giường, đồng thời đóng cửa phòng ngủ không muốn chúng vào.

• Sử dụng bộ lọc trong máy hút bụi và máy điều hòa không khí để giảm lượng chất gây dị ứng trong không khí.

• Rửa tay thường xuyên, đặc biệt là sau khi chơi với thú cưng.

• Đeo khẩu trang mỗi khi ra ngoài.

• Dùng thuốc dị ứng trước khi bạn tiếp xúc với chất gây dị ứng.