Polyp mũi là gì? Nguyên nhân, triệu chứng-điều trị

Polyp mũi là khối u không đau và lành tính (không phải ung thư). Chúng được tìm thấy trong đường mũi và xoang, những khoảng trống trong xương xung quanh mũi. Chúng hình thành từ các màng nhầy - mô mềm, mỏng lót các bộ phận cơ thể này. Polyp mũi có thể bị kích thích và sưng lên, chặn một phần đường mũi và xoang.

Sự phát triển lớn hơn hoặc các nhóm polyp mũi có thể chặn đường mũi hoặc dẫn đến các vấn đề về hô hấp, mất khứu giác và nhiễm trùng thường xuyên.

Một số người bị viêm lâu dài hoặc kích ứng và sưng tấy (viêm) khiến polyp hình thành. Tình trạng sưng xảy ra ở lớp niêm mạc tạo ra chất lỏng (màng nhầy) của mũi và xoang.

Có một số bằng chứng cho thấy những người phát triển khối u có phản ứng hệ thống miễn dịch khác nhau và các dấu hiệu hóa học khác nhau trong màng nhầy của họ so với những người không phát triển khối u.

Polyp mũi có thể hình thành ở mọi lứa tuổi, nhưng chúng phổ biến nhất ở người trẻ tuổi và trung niên.

Polyp mũi có thể hình thành ở bất cứ đâu trong xoang hoặc đường mũi, nhưng chúng thường xuất hiện ở khu vực mà các xoang gần mắt, mũi và xương gò má đều chảy qua các đường ngoằn ngoèo vào mũi.

Polyp mũi có liên quan đến kích ứng và sưng tấy niêm mạc mũi và kéo dài hơn 12 tuần  được gọi là viêm xoang mãn tính. Bản thân polyp mũi mềm và không có cảm giác, vì vậy nếu chúng nhỏ, có thể không biết đến sự hiện diện của các polyp mũi. Nhiều khối u hoặc polyp lớn có thể chặn đường mũi và xoang. Triệu chứng polyp mũi:

• Sổ mũi

• Nghẹt mũi dai dẳng chảy nước mũi

• Giảm hoặc mất khứu giác

• Mất cảm giác vị giác

• Đau mặt hoặc nhức đầu

• Đau ở răng trên

• Cảm giác nặng trên mặt và trán

• Ngáy

• Chảy máu cam thường xuyên

Polyp có thể được nhìn thấy với sự trợ giúp của một dụng cụ chiếu sáng đơn giản, bao gồm:

• Nội soi mũi: Một ống hẹp với thấu kính phóng đại có đèn hoặc máy ảnh nhỏ (ống nội soi mũi) cho phép bác sĩ thực hiện kiểm tra chi tiết bên trong mũi và xoang.

• CT scan: Hình ảnh thu được bằng chụp cắt lớp vi tính (CT) có thể giúp bác sĩ xác định kích thước và vị trí của polyp ở những vùng sâu hơn trong xoang và đánh giá mức độ sưng và kích ứng (viêm). Những hình ảnh chụp này cũng có thể giúp bác sĩ loại trừ khả năng tắc nghẽn khác trong khoang mũi như bất thường về cấu trúc hoặc một loại ung thư hoặc khối u không ung thư khác.

• Xét nghiệm dị ứng: Bác sĩ có thể đề nghị xét nghiệm da để xác định xem dị ứng có góp phần gây viêm mãn tính hay không. Với xét nghiệm chích da, những giọt nhỏ chất gây dị ứng (chất gây dị ứng) được chích vào da của cẳng tay hoặc lưng. Sau đó, bác sĩ hoặc y tá sẽ quan sát làn da để tìm các dấu hiệu phản ứng dị ứng.

• Xét nghiệm xơ nang: Xét nghiệm bệnh xơ nang, một tình trạng di truyền ảnh hưởng đến các tuyến sản xuất chất nhầy, nước mắt, mồ hôi, nước bọt và dịch tiêu hóa. Xét nghiệm chẩn đoán tiêu chuẩn cho bệnh xơ nang là xét nghiệm mồ hôi không xâm lấn, xác định xem mồ hôi có mặn hơn mồ hôi của hầu hết mọi người hay không.

• Xét nghiệm máu. Để theo dõi hàm lượng vitamin D trong máu – có liên quan đến polyp mũi.

Điều trị dài hạn thích hợp nhằm kiểm soát các triệu chứng và điều trị các yếu tố, chẳng hạn như dị ứng, có thể góp phần gây sưng mãn tính (viêm). Sử dụng thuốc và phẫu thuật là các phương pháp điều trị phổ biến hiện nay.

1. Sử dụng thuốc

Điều trị polyp mũi thường bắt đầu bằng thuốc, có thể làm cho các polyp lớn co lại hoặc biến mất.

• Corticosteroid xịt mũi: để giảm sưng và kích ứng. Điều trị này có thể thu nhỏ polyp hoặc loại bỏ chúng hoàn toàn. Corticosteroid mũi bao gồm fluticasone, budesonide, mometasone, triamcinolone, beclomethasone và ciclesonide.

• Corticosteroid uống và tiêm: Nếu corticosteroid dạng xịt mũi không hiệu quả, bác sĩ có thể kê toa corticosteroid dạng uống, chẳng hạn như prednisone, đơn độc hoặc kết hợp với thuốc xịt mũi. Vì corticosteroid đường uống có thể gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng nên thường chỉ dùng chúng trong một thời gian giới hạn. Corticosteroid tiêm có thể được sử dụng nếu polyp mũi nghiêm trọng.

Thuốc đặc trị polyp mũi và viêm xoang mãn tính: Nếu bị polyp mũi và viêm xoang mãn tính, bác sĩ có thể tiêm một loại thuốc gọi là dupilumab để Giảm kích thước của polyp mũi và giảm nghẹt mũi.

Các loại thuốc khác: thuốc kháng histamine để điều trị dị ứng và thuốc kháng sinh để điều trị nhiễm trùng mãn tính hoặc tái phát.

2. Phẫu thuật loại bỏ polyp mũi

Nếu điều trị bằng thuốc không thu nhỏ hoặc loại bỏ polyp mũi, có thể cần phẫu thuật nội soi để loại bỏ polyp và khắc phục các vấn đề về xoang. Trong phẫu thuật nội soi, bác sĩ phẫu thuật đưa một ống nhỏ có thấu kính phóng đại sáng hoặc máy ảnh nhỏ (ống nội soi) vào lỗ mũi và dẫn nó vào các hốc xoang. Sử dụng các dụng cụ nhỏ để loại bỏ polyp và các chất khác ngăn chặn dòng chảy của chất lỏng từ xoang.