Dấu hiệu, biểu hiện và triệu chứng Bệnh Suy thượng thận mạn tính là gì?

Bệnh thường xảy ra từ từ, sau một thời gian dài mới bộc lộ các triệu chứng lâm sàng. Vì vậy bệnh nhân thường được chẩn đoán bệnh muộn. Giai đoạn đầu của bệnh có cortisol bù trừ dưới tác dụng của ACTH, mineralocorticoid do sự điều hoà của hệ Renin. Khi 90% vỏ thượng thận bị phá huỷ thì các triệu chứng lâm sàng mới biểu hiện rõ. Khi xuất hiện yếu tố thuận lợi như: nhiễm trùng, stress, phẫu thuật, chấn thương, sẽ xuất hiện cơn suy thượng thận cấp tính.

1. Mệt mỏi

Triệu chứng thường gặp và thường xuất hiện sớm nhất là mệt mỏi. Triệu chứng này dễ bị bỏ qua, cần hỏi kỹ bệnh nhân để phát hiện triệu chứng.

• Mệt cả về thể xác lẫn tinh thần và sinh dục.

• Mệt xuất hiện ngay khi mới ngủ dậy, mệt vào buổi sáng ít hơn buổi chiều. Mệt tăng dần và tỷ lệ với mức độ gắng sức, có khi bệnh nhân không đi lại được.

• Mệt dẫn tới vô cảm, trầm cảm, chậm chạp.

• Nữ: mất kinh, lãnh cảm thường do suy kiệt, rụng lông do giảm androgen. Nam: 4 – 17% bệnh nhân có suy sinh dục.

Mệt mỏi là triệu chứng thường gặp và thường xuất hiện sớm nhất

2. Gầy sút

Xuất hiện từ từ, bệnh nhân có thể giảm 2 – 10 kg. Nguyên nhân do mất nước vì mất muối, kèm theo biếng ăn, ăn kém, suy giảm chức năng dạ dày ruột.

3. Rối loạn tiêu hoá

• Đau bụng không khu trú, đôi khi nhầm lẫn với một số bệnh lý ngoại khoa cấp.

• Nôn, buồn nôn, tiêu chảy.

• Rối loạn tiêu hóa nguyên nhân do rối loạn nước và điện giải, do suy giảm hormon dẫn tới giảm bài tiết dịch vị.

Bệnh nhân suy thượng thận mạn tính có rối loạn tiêu hóa

4. Sạm da, niêm mạc

• Điển hình: sạm da nâu đồng.

• Sạm da ở vùng da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, vùng sẹo mới, vùng cọ xát.

• Nếp gấp bàn tay, bàn chân, ngón chân, gối, khớp khuỷu: màu nâu hoặc đen.

• Bộ phận sinh dục, đầu vú thâm đen.

• Má, lợi, mặt trong má, sàn miệng có các đốm màu đen.

5. Hạ huyết áp

Hạ huyết áp là triệu chứng thường gặp. 90% trường hợp bệnh nhân có triệu chứng này. Chú ý so sánh với chỉ số huyết áp trước đó của bệnh nhân. Hạ huyết áp phụ thuộc vào mức độ tổn thương thượng thận và thời gian bị bệnh. Người bệnh có hạ huyết áp tư thế, huyết áp thấp, mạch yếu, tim thường bé hơn bình thường.

6. Triệu chứng khác

• Hạ đường huyết: ít gặp ở người lớn, thường gặp ở trẻ em. Thường gặp khi bệnh nhân bỏ bữa hoặc quá bữa, nhiễm trùng, sốt hoặc nôn mửa, đặc biệt là trong cơn suy thượng thận cấp tính. Hạ đường huyết thường gặp ở suy thượng thận thứ phát  hơn suy thượng thận nguyên phát.

• Triệu chứng tâm thần, thần kinh: lãnh đạm, bồn chồn hoặc lú lẫn, không tập trung suy nghĩ, lơ mơ, buồn ngủ. Hiếm gặp trạng thái kích thích thần kinh.

• Đau cơ,  khớp, có thể gặp chuột rút.

7. Các thể bệnh đặc biệt

• Thể nặng do stress. 

• Trẻ em. 

• Phụ nữ có thai.

• Các bệnh tự miễn khác kết hợp (hội chứng suy nhiều tuyến nội tiết).