Đái tháo đường type 2 là gì? Nguyên nhân, triệu chứng-điều trị

Đái tháo đường type 2 hay là bệnh tiểu đường tuýp 2 là sự suy yếu trong cách cơ thể điều chỉnh và sử dụng đường (glucose). Tình trạng lâu dài (mạn tính) này dẫn đến quá nhiều đường lưu thông trong máu, dẫn đến rối loạn hệ thống tuần hoàn, thần kinh và miễn dịch.

Bệnh tiểu đường loại 2 là bệnh tiểu đường khởi phát ở người trưởng thành, nhưng cả bệnh tiểu đường loại 1 và loại 2 đều có thể bắt đầu trong thời thơ ấu và tuổi trưởng thành. Loại 2 phổ biến hơn ở người lớn tuổi, nhưng sự gia tăng số lượng trẻ em mắc bệnh béo phì đã dẫn đến nhiều trường hợp mắc bệnh tiểu đường loại 2 ở những người trẻ tuổi hơn.

Không có cách chữa bệnh tiểu đường loại 2, nhưng giảm cân, ăn uống lành mạnh và tập thể dục có thể giúp kiểm soát bệnh. Nếu chế độ ăn kiêng và tập thể dục không đủ để kiểm soát lượng đường trong máu, cũng có thể cần dùng thuốc trị tiểu đường hoặc liệu pháp insulin.

Bệnh tiểu đường loại 2 chủ yếu là kết quả của hai vấn đề liên quan đến nhau:

• Các tế bào trong cơ, mỡ và gan trở nên kháng insulin. Vì các tế bào này không tương tác bình thường với insulin nên không hấp thụ đủ đường.

• Tuyến tụy không thể sản xuất đủ insulin để kiểm soát lượng đường trong máu.

• Các yếu tố thừa cân và lười vận động là những yếu tố góp phần chính trong hình thành bệnh đái tháo đường type 2.

Lựa chọn lối sống lành mạnh có thể giúp ngăn ngừa bệnh tiểu đường loại 2, nếu đã được chẩn đoán tiền tiểu đường, thay đổi lối sống có thể làm chậm hoặc ngăn chặn sự tiến triển thành bệnh tiểu đường. Một lối sống lành mạnh bao gồm:

• Ăn thực phẩm lành mạnh: Chọn thực phẩm ít chất béo và calo và nhiều chất xơ hơn. Tập trung vào trái cây, rau và ngũ cốc nguyên hạt.

• Tập thể dục: Đặt mục tiêu dành 150 phút trở lên mỗi tuần cho hoạt động aerobic từ trung bình đến mạnh, chẳng hạn như đi bộ nhanh, đi xe đạp, chạy hoặc bơi lội.

• Giảm cân: Giảm một lượng cân vừa phải và duy trì cân nặng đó có thể trì hoãn sự tiến triển từ tiền tiểu đường sang bệnh tiểu đường loại 2. Nếu bị tiền tiểu đường, giảm 7% đến 10% trọng lượng cơ thể có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường.

• Hạn chế ngồi yên trong thời gian dài có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2. Cố gắng đứng dậy sau mỗi 30 phút và di chuyển xung quanh ít nhất vài phút.

Bệnh tiểu đường loại 2 ảnh hưởng đến nhiều cơ quan chính, bao gồm tim, mạch máu, dây thần kinh, mắt và thận. Ngoài ra, các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường cũng là yếu tố nguy cơ dẫn đến các bệnh mạn tính nghiêm trọng khác. Quản lý bệnh tiểu đường và kiểm soát lượng đường trong máu có thể làm giảm nguy cơ mắc các biến chứng này hoặc các tình trạng cùng tồn tại (bệnh đi kèm). Các biến chứng tiềm ẩn của bệnh tiểu đường và các bệnh đi kèm thường gặp bao gồm:

1. Bệnh tim và mạch máu

Bệnh tiểu đường có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc bệnh tim, đột quỵ, huyết áp cao và hẹp mạch máu (xơ vữa động mạch).

2. Tổn thương thần kinh (bệnh thần kinh) ở các chi

Lượng đường trong máu cao theo thời gian có thể làm hỏng hoặc phá hủy các dây thần kinh, dẫn đến ngứa ran, tê, nóng rát, đau hoặc cuối cùng là mất cảm giác thường bắt đầu ở đầu ngón chân hoặc ngón tay và dần dần lan lên trên.

3. Tổn thương thần kinh khác 

Tổn thương các dây thần kinh của tim có thể góp phần gây ra nhịp tim không đều. Tổn thương thần kinh trong hệ thống tiêu hóa có thể gây ra các vấn đề như buồn nôn, nôn mửa, tiêu chảy hoặc táo bón. Đối với nam giới, tổn thương thần kinh có thể gây rối loạn cương dương.

4. Bệnh thận

Bệnh tiểu đường có thể dẫn đến bệnh thận mãn tính hoặc bệnh thận giai đoạn cuối không hồi phục, có thể phải lọc máu hoặc ghép thận.

5. Tổn thương mắt 

Bệnh tiểu đường làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nghiêm trọng về mắt, chẳng hạn như đục thủy tinh thể và tăng nhãn áp, đồng thời có thể làm hỏng các mạch máu của võng mạc, có khả năng dẫn đến mù lòa.

6. Tình trạng da 

Bệnh tiểu đường có thể khiến người bệnh dễ mắc các vấn đề về da, bao gồm cả nhiễm trùng do vi khuẩn và nấm.

7. Các tổn thương lâu lành

Nếu không được điều trị, vết cắt và vết phồng rộp có thể trở thành nhiễm trùng nghiêm trọng, có thể khó lành. Tổn thương nghiêm trọng có thể phải cắt bỏ ngón chân, bàn chân hoặc chân.

8. Khiếm thính 

Các vấn đề về thính giác phổ biến hơn ở những người mắc bệnh tiểu đường.

9. Chứng ngưng thở lúc ngủ

Ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn là phổ biến ở những người mắc bệnh tiểu đường loại 2. Béo phì có thể là yếu tố góp phần chính cho cả hai điều kiện. Mất trí nhớ: Bệnh tiểu đường loại 2 làm tăng nguy cơ mắc bệnh Alzheimer và các rối loạn khác gây ra chứng mất trí nhớ. Kiểm soát kém lượng đường trong máu có liên quan đến sự suy giảm nhanh hơn về trí nhớ và các kỹ năng tư duy khác.

• Cân nặng: Thừa cân hoặc béo phì là nguy cơ chính.

• Phân bố chất béo: Mỡ (chất béo) tập trung ở bụng nhiều hơn ở hông và đùi cho thấy nguy cơ cao mắc đái tháo đường type 2 hơn. Nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 tăng lên nếu là nam có vòng eo trên 102 cm hoặc nữ có số đo trên 89 cm.

• Không vận động, tập thể dục thường xuyên: Càng ít hoạt động, nguy cơ mắc đái tháo đường type 2 càng lớn. Hoạt động thể chất giúp kiểm soát cân nặng, sử dụng hết glucose làm năng lượng và làm cho các tế bào nhạy cảm hơn với insulin.

• Tiền sử gia đình: Nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 tăng lên nếu cha mẹ hoặc anh chị em mắc bệnh tiểu đường loại 2.

• Chủng tộc và sắc tộc: người thuộc một số chủng tộc và sắc tộc - bao gồm người da đen, gốc Tây Ban Nha, người Mỹ bản địa và người châu Á, và người dân đảo Thái Bình Dương - có nhiều khả năng mắc bệnh tiểu đường loại 2 hơn người da trắng.

• Nồng độ lipid máu: Nguy cơ gia tăng có liên quan đến mức cholesterol "tốt" (HDL) thấp và Triglyceride cao.

• Tuổi: Nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 tăng lên khi già đi, đặc biệt là sau 35 tuổi.

• Tiền tiểu đường: Tiền tiểu đường là tình trạng lượng đường trong máu cao hơn bình thường, nhưng không đủ cao để được phân loại là bệnh tiểu đường. Nếu không được điều trị, tiền tiểu đường thường tiến triển thành bệnh tiểu đường loại 2.

• Rủi ro liên quan đến mang thai: Nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 tăng lên nếu mắc bệnh tiểu đường thai kỳ khi đang mang thai hoặc nếu bạn sinh con nặng hơn 4 kg.

• Hội chứng buồng trứng đa nang: Mắc hội chứng buồng trứng đa nang - một tình trạng phổ biến đặc trưng bởi chu kỳ kinh nguyệt không đều, lông mọc nhiều và béo phì - làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường.