Biện pháp trị Béo phì và phác đồ điều trị Bệnh Béo phì là gì?

Nguyên tắc chung:

• Biện pháp điều trị đầu tiên là thay đổi chế độ ăn để giảm cân, tăng cường vận động thể lực để tăng tiêu hao năng lượng.

• Nếu chưa đạt mục tiêu về cân nặng, chỉ định điều trị bằng thuốc và các can thiệp khác.

• Mục đích điều trị là giảm cân cho bệnh nhân. Giảm được 5-10% trọng lượng ban đầu cũng giúp cải thiện các biến chứng của béo phì như tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn lipid máu,…

1. Thay đổi chế độ ăn

• Điều trị béo phì chưa có biến chứng chủ yếu dựa vào thay đổi chế độ ăn giảm calo và giảm mỡ. Năng lượng đưa vào cơ thể phải ít hơn nhu cầu của cơ thể, để huy động năng lượng từ các mô mỡ. Sự cân bằng âm về calo sẽ giúp giảm trọng lượng của cơ thể (giảm khoảng 0,5-1 kg/tuần là phù hợp).

• Hạn chế năng lượng khoảng 20-25 kcal/kg/ngày. Chế độ ăn của từng bệnh nhân là khác nhau, phụ thuộc vào tuổi, mục tiêu giảm cân và hoạt động thể lực.

• Khẩu phần ăn cần có sự cân đối giữa glucid, protid và lipid. Tránh ăn nhiều glucid (năng lượng cung cấp bởi glucid chiếm khoảng 50 % năng lượng của khẩu phần ăn, protid chiếm khoảng 20% và lipid chiếm khoảng 30%), hạn chế mỡ bão hòa và đường đơn.

• Hạn chế rượu bia.

• Bổ sung vitamin, chất xơ và các yếu tố vi lượng từ rau, củ và hoa quả.

• Chia nhiều bữa ăn (ít nhất 3 bữa mỗi ngày).

• Nhịn đói để giảm cân là rất nguy hiểm. Bởi vì khi đói, mỡ và protid sẽ bị dị hóa nhiều, dẫn tới thiếu muối và  các yếu tố vi lượng. Từ đó khiến các cơ quan dễ bị tổn thương.

2. Tăng cường tập luyện-vận động thể lực 

Tăng cường tập luyện và vận động thể lực để tăng sử dụng năng lượng

• Giúp bệnh nhân giảm cân và duy trì mức cân nặng lý tưởng.

• Giảm LDL-c, TC, TG và tăng HDL-c.

• Góp phần kiểm soát huyết áp và đường huyết.

Thời gian tập luyện, vận động thể lực là khoảng 60 đến 75 phút mỗi ngày. Cường độ và thời gian tập luyện phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe, đặc biệt là ở những bệnh nhân có bệnh lý mạch vành, suy tim, huyết áp,…

Tăng cường vận động thể lực là phương pháp điều trị béo phì

3. Thay đổi hành vi 

Trị liệu thay đổi hành vi là một trị liệu tâm lý để giúp bệnh nhân béo phì thừa nhận béo phì là một bệnh. Từ đó giúp bệnh nhân tích cực tuân thủ các biện pháp điều trị như thay đổi chế độ ăn, tăng cường vận động thể lực.

4. Dùng thuốc

• Thuốc điều trị béo phì ít mang lại kết quả nếu không phối hợp với thay đổi chế độ ăn và tăng cường vận động thể lực. Thời gian dùng thuốc kéo dài vì khi ngừng thuốc thường tăng cân trở lại.

• Một số bệnh nhân không đáp ứng với các thuốc giảm cân: cân nặng không giảm sau 4 tuần điều trị, hoặc sau 6 tháng điều trị cân nặng dừng giảm, hoặc sau một năm điều trị có tăng cân trở lại mặc dù vẫn tiếp tục dùng thuốc. 

• Một số thuốc dùng để điều trị béo phì dựa trên tác dụng ức chế men lipase làm  mỡ không hấp thu được hoặc gây chán ăn. Sibutramine (meridia): gây chán ăn. Orlistat (Xenical): ức chế lipase làm mỡ không hấp thu được tại đường tiêu hóa.

• Lưu ý, không dùng hormon giáp, các thuốc lợi tiểu để giảm cân. Các thuốc làm giảm lipid nói chung không nên cho bệnh nhân dùng ngay từ đầu.

5. Một số điều trị đặc biệt

• Đặt bóng vào dạ dày để gây cảm giác đầy dạ dày, no và hạn chế ăn.

• Phẫu thuật nối shunt hỗng tràng dạ dày: làm giảm hấp thu thức ăn.

• Khâu nhỏ dạ dày

• Phẫu thuật lấy mỡ ở bụng.

Các biện pháp điều trị này chỉ dành cho những bệnh nhân quá béo, béo phì gây tàn phế hoặc gây hạn chế mọi sinh hoạt. Áp dụng các biện pháp này sau khi đã thay đổi chế độ ăn, tăng cường vận động thể lực và thay đổi hành vi không mang lại hiệu quả.